نیروی آیرودینامیک و مکانیسم پرواز پرندگان
اسماعیل افشار | يكشنبه, ۲۸ ارديبهشت ۱۳۹۹، ۰۲:۰۲ ق.ظ
پرواز پرندگان در پرندگان بزرگ و کوچک دارای تفاوتهایی با هم است. مثلاً پرواز پرندگان بزرگ مانند عقاب و شاهین اگر تنها با بال زدن باشد باید انرژی بسیاری برای آن صرف شود به همین دلیل این پرندگان، مدت زیادی را در هوا معلق میمانند و شیرجه میروند.
اما پرندگان کوچکتر مانند کبک، قناری و … که عموماً جثه کوچکتری دارند بال می زنند. این پرندگان معمولا با بالا و پایین کردن پرهای خود جریان هوا را بین آن جابجا میکنند و در هوا میمانند. در این نوع پرندگان با بال زدن نیروی مقاومت هوا به زیر بالها فشار آورده و پرنده را بالا میکشد.
در این مورد در سوره نحل آیه (۷۹) نوشته شده است:
«ألم یروا إلی الطّیر مسخّرات فی جو السّماء ما یمسکهنّ إلا الله إنّ فی ذلک لآیات لقوم یؤمنون» (۷۹)
( آیا به سوی پرندگانی که در فضای آسمان رام شدهاند ننگریستهاند جز خدا کسی آنها را نگاه نمیدارد. راستی در این «قدرتنمایی» برای مردمی که ایمان میآورند نشانههایی است).
قسمت اول آیه به پرندگانی اشاره میکند که در فضا رام شدهاند که اشارهای به پر زدن آنها نمیکند که میتواند بر پرندگانی که بخاطر جثه بزرگ خود مجبورند شیرجه بروند دلالت کند و در قسمت دوم نیز خداوند به نگه داشتن پرنده در هوا اشاره میکند که آن کلمه «یمسکهنّ» یا نگه داشتن دقیقاً با اصول نیروی آیرودینامیک و نحوه پرواز پرندگان نوع دوم تطابق دارد. البته این نکته نیز قابل ذکر است که پرندگان نوع اول نیز در مواقع مورد نیاز پر میزنند ولی بیشتر در حال غوطهور شدن در فضا هستند. نکته دیگر نهفته در این آیه اشاره خداوند به کلمه جوّ است که بدون وجود هوا و فشارش امکان پرواز پرندگان وجود نداشت. زیرا عملاً مکانیسم فشار هوا در زیر پرهای پرنده وجود نداشت.
در سوره ملک آیه (۱۹) نوشته شده است:
[آیا در بالای سرشان به پرندگان ننگریستهاند. که «گاه» بال میگسترند و «گاه» بال می بندند، جز خدای رحمان کسی آنها را نگاه نمیدارد او به هر چیزی بیناست].
در این آیه نیز به نحوه پرواز پرندگان نوع دوم که جثه کوچکی دارند و در ارتفاع کمتر پرواز مینمایند اشاره شده که خداوند در این آیه به بالای سر اشاره میکند و به گستردن و پهن کردن بال، که باعث میشود پرندگان در هوا بمانند و در ادامه آیه نیز همانند بالا به کلمه نگهداشتن اشاره شده است.
در سوره حج آیه (۳۱) نیز خداوند به نحوه پرواز پرندگان شکاری اشاره مینماید.
این آیات قرآن که نحوه پرواز پرندگان را مورد بررسی قرار داده است میتواند به نیروی آیرودینامیک که به بررسی رفتار جریان هوا نیز میپردازد اشاره نماید.
*منبع: کتاب پویش علمی در قرآن حکیم جلد دوم تالیف اسماعیل افشار صفحه ۲۲۷ انتشارات ابن سینا
- ۹۹/۰۲/۲۸