پویش ها

کره زمین دارای دو نوع حرکت است که حرکت نوع اول حرکت انتقالی است که حرکت زمین به دور خورشید است و حرکت نوع دوم حرکت وضعی زمین است که حرکت زمین هر 24 ساعت به دور خودشاست.

حرکت وضعی زمین باعث به وجود آمدن شب و روز می شود زیرا اگر حرکت وضعی زمین وجود نداشت همیشه یک طرف زمین به طرف خورشید بود و نوعی حالت قفل شدگی که بین ماه و زمین به وجود امده است بین خورشید و زمین به وجود می آمد درنتیجه یک طرف زمین همیشه شب ویک طرف زمین همیشه روز بود. برای درک بیشترحرکت وضعی و انتقالی می توانید تصاویر زیر را بررسی کنید.

در دانشنامه رشد درباره اولین آزمایش روی حرکت وضعی زمین انجام شد که منجربه اثبات آن شد نوشته شده است که :
ژ.ب.ل فوکو فیزیکدان فرانسوی درسال 1851 آزمایشی انجام دادکه هدف آن بررسی دوران زمین بود. تنها وسیله لازم برای این آزمایش یک آونگ است که ازگلوله‌ای سربی وتک سیمی برای آویختن تشکیل شده است.برای اندازه‌گیری دقیق، سیم باید بلند باشد وگلوله سربی و سنگین باشدو آونگ از نقطه‌ای ثابت ومحکم آویخته شده باشد. آونگی که به آزادی نوسان می‌کند صفحه نوسانش را حفظ می‌کند.

حال قصد داریم به بررسی تطبیقی آیات قرآن درباره حرکت وضعی زمین بپردازیم:
در آیه 44 از سوره 24 ” نور” نوشته شده است که :

” یُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَعِبْرَةً لِّأُوْلِی الْأَبْصَارِ“﴿۴۴﴾
{خداوند شب و روز را میگرداند [و پیاپى می آورد] بیگمان دراین امرمایه عبرتى براى دیده‏وران است‏}.
نکته عددی این آیه این است که این آیه در سوره 24 از سوره قرآن که به نام نور نیز هست قراردارد و مدت زمان چرخش زمین به دور خودش 24 ساعت است.

ولی درمورد معانی آن نیزتعبیرهای مختلفی داردکه درترجمه مکارم ازکلمه یُقَلِّبُ بعنوان گرداندن استفاده شده است کهاگر این کلمه را به فارسی یا انگلیسی بازگردانید معنی گرداندن یا به انگلیسی Stir یعنی چرخیدن نیز می دهد.که دقیقا به مساله چرخش زمین اشاره می کند و در این آیه خداوند نیزاز کلمه شب و روزقبل ازگردیدن نام برده شده که بی شک به مساله حرکت انتقالی زمین که باعث شب و روز می شود اشاره می کند.
همچنین در سوره زمر آیه 5 نیز نوشته شده است که : 
” خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ یُکَوِّرُ اللَّیْلَ عَلَى النَّهَارِ وَیُکَوِّرُ النَّهَارَ عَلَى اللَّیْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِی لِأَجَلٍ مُسَمًّى أَلَا هُوَ الْعَزِیزُ الْغَفَّارُ” ﴿۵﴾
{ آسمانها و زمین را به حق آفرید شب را به روز درمى‏ پیچد و روز را به شب درمى‏ پیچد وآفتاب وماه راتسخیرکرد،هرکدام تا مدتى معین روانند.آگاه باش که اوهمان شکست‏ ناپذیرآمرزنده است} (۵)
در این آیه نیزازکلمه درهم پیچیدن شب و روزاستفاده می شود که پیچیدن یا چرخیدن همه گی حرکت های دایره ای شکل هستند که بی شک به مساله چرخش زمین به دور خودش اشاره می کند.
در مورد آزمایش فیزیکدان فرانسوی که منجر به کشف حرکت انتقالی زمین شد در سوره الزخرف آیه 10نوشته شده است:
” الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَجَعَلَ لَکُمْ فِیهَا سُبُلًا لَّعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ “﴿۱۰﴾
{ همان کسى که این زمین را براى شما گهواره‏ اى گردانید و براى شما در آن راهها نهاد ، باشد که راه یابید}.
همانطورکه می دانید گهواره های قدیمی نیزدارای یک نوع حرکت قوسی شکل یا آونگی بوده اندو آونگ وگهواره شکل وحرکتی کاملامشابه هم دارند واین دانشمندفرانسوی با استفاده از آونگ توانست حرکت انتقالی زمین را کشف کند وکامه مهد یا گهواره نیزبا حرکت انتقالی زمین ارتباط مستقیم دارد.

*منبع: کتاب پویش علمی در قرآن حکیم "جلد اول" تالیف اسماعیل افشار صفحه 91 انتشارات ابن سینا