نکات آیه ۴۳ سوره مبارکه نور

“ألم ترأن الله یزجی سحابا ثم یؤلف بینه ثم یجعله رکامافتری الودق یخرج من خلاله و ینزل من السماءمن جبال فیها من برد فیصیب به من یشاء ویصرفه عن من یشاء یکاد سنابرقه یذهب بالابصار”
[آیا ندیدی که خداوند ابرهایی را به آرامی میراند، سپس میان آنها پیوند می دهد، و بعد آن را متراکم میسازد! در این حال، دانه های باران را می بینی که از لابه لای آن خارج می شود، و از آسمان ـ از کوههایی که در آن است [ابرهایی که همچون کوه انباشته شده اند] دانه های تگرگ نازل میکند. هرکس را بخواهد بوسیۀ آن زیان میرساند، و از هر کس بخواهد این زیان را برطرف میکند؛ نزدیک است درخشندگی برق آن «ابرها» چشمها را ببرد!].

۱ ) ابرها برای جمع و مرتب شدن، چرخانده می شوند.
۲ ) ابرها مألوف می شوند.
۳ ) ابرها روی هم متراکم می شوند.
۴ ) قطره از خلال امتداد ابر «از امتداد تراکم ابر» می ریزد.
۵ ) ابرهای کوه مانند وجود دارد.
۶ ) در ابرهای کوه مانند، ریزه های یخ وجود دارد که با چرخش آنها، تگرگ تشکیل می شود. 
۷ ) برق تگرگ نزدیک به گرفتن چشم است.
۱ ) ابرها برای جمع و مرتب شدن، چرخانده می شوند:

در تصاویر گرفته شده توسط ماهواره های تخصصی، گردبادها، ابرها را می چرخانند و گرداب ابری، شکل میگیرد و ابرها را جمع می کند. قطر این ابر حدوداً ۲۰۰ کیلومتر است و سوراخ مرکز آن که مانند چشم میماند حدوداً ۱۰ کیلومتر است.

۲ ) ابرها مألوف می شوند:

مألوف یا تألیف، به معنی سازگار نمودن و آشتی دادن دو یا چند چیز مختلف و متفاوت است. علت اینکه واژه تألیف را بکار برده اینست که پاره ابرها از نظر دما و غلظت بخار آب و ترکیبات و غیره، با هم فرق دارند.

۳ ) ابرها روی هم متراکم می شوند:

ابرها روی هم انباشته و متراکم کی شوند، گاهی تراکم آنها به چند صدمتر هم میرسد.

۴ ) قطره از خلال امتداد ابر «از امتداد تراکم ابر» می ریزد:

وقتی وضعیت جوی به نقطه بارش برسد ابتدا ذرات آب در بخشهای بالائی ابر با هم ترکیب می شوند و قطرههای ریز در حد سقوط کردن تشکیل می شوند. و چنانچه قرآن فرموده از بالا در امتداد تراکم ابر سقوط می کنند. در مسیر سقوط خود با میلیونها مولکولهای دیگر، آب برخورد می کنند که جذب آنها می شود و رفته رفته بزرگ و بزرگتر می شوند، تا اینکه در نهایت پایین ابر میرسند و آن را ترک می کنند. قطره ای که ابر را ترک می کند تقریباً ۲۰۰۰ بار بزرگتر از ذرات موجود ابر است.
«پس از ترک ابر نیز در مسیر خود می توانند با قطره های کوچکتری که پیش از آنها از ابر جدا شده اند و بخاطر سبک تری خود سرعت کمتری دارند برخورد کنند و بزرگتر شوند».

۵ ) ابرهای کوه مانند وجود دارد:

این نوع ابرهای کوه مانند، البته فقط با رفتن با هواپیما در محیط ابرها مشخص است، و تا پیش از پروازِ انسان، کسی از آنها خبری نداشت.
الکترونها از بخش سردتر به بخش گرمتر جریان پیدا می کنند. سپس از دانه تگرگ، برق منفی می شود.
همین اثر نیز وقتی قطره های با دمای زیر صفر با دانه های تگرگ و ذره های ریز دارای برقِ مثبت برخورد می کنند رخ میدهد.
این فندک های دارای برق مثبت، توسط باد به بخش بالائی ابر برده می شوند. و تگرگِ دارای برق منفی به تهِ ابر می افتد و بدین گونه بخش پایین تر ابر منفی می شود.
این برق منفی بصورت نور، تخلیه و آزاد می شود. نور آن نیز، چنانچه آیه گفته قوی است. و آب، اساساً وقتی تغییر حالت میدهد، مثلاً از مایع به جامد یا از آب به بخار تبدیل می شود، انرژی آزاد می کند.

۶ ) در ابرهای کوه مانند، ریزه های یخ وجود دارد که با چرخش آنها تگرگ تشکیل می شود:

دانه تگرگ همانطور که آیه شریفه گفته، در اصل ریزه های یخ است که در بخش بالائی ابر است. دانه تگرگ وقتی تشکیل میشود که بلورهایی یخی در بالای ابر، قطره های آب را که سردی آنها در دمای زیر صفر است ولی یخ نمی زنند جمع می کند.
آن قطره ها که تا زیر درجه انجماد سرد هستند به مجردی که بلورهای یخی آنها را لمس می کنند سریعاً یخ می زنند. و بلورهایی یخی توسط بادهای تند خشونت بار، در ابر بالا و پایین برده می شوند (یا به تعبیر قرآن، گردانده یا چرخانده می شوند) که باعث برخورد و تماس آنها با قطره های بیشتر می شود. و این عمل باعث می شود که قطره های بیشتری دور آنها یخ بزند و دانه تگرگ، بزرگ و بزرگتر می شود تا جایی که وزن آنها قدری سنگین می شود که باد، دیگر نمی تواند آنها را با جریان خود به بالا ببرد و در نتیجه سقوط می کنند.
واژه «زُجی» که آیه برای بیان شکل گیری ابر بکار گرفته و نحوۀ نزول تگرگ نیز به آن معطوف نموده، از جمله به معنیهُل دادن یا پیچیاندن یا گرداندن چیزی برای مرتب شدن یا شکل گرفتن است.

۷ ) برق، نزدیک به گرفتن چشم است:
در ابر «باد و بوران» برق مثبت و منفی درست می شود.به این شکل که با بادهای قوی «ذره ها» و «قطرههای ریز آب» و مخصوصاً «ذره های یخی» موجود در ابر، بالا و پایین برده می شوند که باعث ایجاد جریان مثبت و منفی برق می شود. جریان مثبت و منفی اغلب دور از هم شکل می گیرند. دست آخر تفاوت میان یک منطقه با برق مثبت یا منطقه دیگر با برق منفی، خواه در ابر یا بر زمین، آنقدر زیاد می شود که برق آنها به شکل جرقه بسیار بزرگ «آسمان درخش» آزاد می شود.

همینطور وقتی تگرگ از میان یک ناحیه زیر صفر و ناحیه ذره هایی یخی در ابر می افتد ابر الکتریسیته میشود.
وقتی قطره های مایع با دانه های تگرگ برخورد می کنند سریعاً هنگام تصادم یخ می زنند. و به دنبال آن گرما را رها می کنند. این عمل سطح دانه تگرگ را از ذراّت یخ، دور تا دور گرمتر نگه می دارد. وقتی که یک دانه تگرگ با یک ذره یخ تصادم میکنند.

*منبع: کتاب پویش علمی درقرآن حکیم “جلداول” تالیف اسماعیل افشار صفحه ۱۰۷ انتشارات ابن سینا